گزارش علمی کوتاه: مطالعه تغییرات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی گل گاوزبان (Echium amoenum Fisch. & Mey.) تحت تنش خشکی

به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی گل­گاوزبان  Echium amoenum، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی اجرا گردید. در این آزمایش اثر سطوح مختلف خشکی شامل آبیاری در حد ظرفیت زراعی به‌عنوان تیمار شاهد و آبیاری پس از تخلیه 25، 50 و 75 درصد آب قابل‌استفاده گیاه بر خصوصیات کمی (طول و عرض برگ، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی) و کیفی (میزان پرولین و قندهای محلول کل) در مرحله­ی رشد رویشی در شرایط گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان­ داد که خشکی موجب کاهش معنی­دار صفات مورفولوژیک موردمطالعه (به‌استثناء طول ریشه) شده ­است، درحالی‌که غلظت پرولین و قندهای محلول کل برگ با افزایش سطوح تنش خشکی به‌طور معنی­داری در مقایسه با شاهد افزایش یافت. نتایج نشان­ داد که تجمع پرولین و قندهای محلول شاخص خوبی برای تحمل خشکی می­باشد. با افزایش سطوح تنش خشکی میزان پرولین برگ بیش از 5 برابر نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. همچنین افزایش شدت تنش خشکی از تیمار شاهد (عدم تنش) تا تیمار تخلیه 75% آب قابل‌دسترس محتوای قندهای محلول برگ را نسبت به تیمار شاهد به میزان 2 برابر افزایش داد. به‌طورکلی نتایج نشان داد این گیاه از طریق تنظیم اسمزی خشکی را تحمل کرده و این مکانیسم در بقای گیاه در شرایط تنش خشکی نقش داشته است.